Dawrpui Biak In (1980's)

[ 30 August, 2010 | 11 comments ]

Engtik kum chiah nge hriat anilo naa, 1980 bawr chho vel chu ani tih a hriat theih. Tun nen khaikhin chuan a Biak in tak chu danglam lo hle mahse a vel erawhchu a danglam hle a ,Pastor Quarter pawh sak that la ni lovin Sunday School building pawh sak ala nilo a ni. Hetih hun laia Bialtu Pastor chu Pastor R. Lianbuanga (Tuna Mission Vengthlanga chengta) a ni.

Silaia kahna thirhrui ban

[ 26 August, 2010 | 21 comments ]

He thirhrui ban hi Mizoram buai laia (1966 chho vel) India Sipaite leh MNF inkahna hnu hma kha ani a. Tunah hian Dawrpui Presbyterian Kohhran Biak in choka chungah hian hmuh theihin ala awm a ni.

Dikna inzirtir kan ngai

| 2 comments ]

Mizote hi pipute hunlai atang tawhin hnam rinawm leh huaisen niah kan inchhal thin a, a dik pawh a dik reng thin. Amaherawhchu, rinawmna kawng bikah he thudik awmsa anga kan lo pawm thin hi a la dik reng em tih erawh chhut ngun ngai tak a lo ni ta.
India ramin hmasawnna hrang hrangah ke a pen mek zel a, a ram chhung cheng mi hnuaihnung leh harsa zawkte tan pawh hamthatna hrang hrang a siam chamchi ta mai. Chung zinga Mizoram-ah pawh kan lo hriat ve chu BPL leh NREGS te hi an ni. BPL hi mirethei tak tak, phai lamah chuan kawngsira riak mai mai ho khu an ni deuh ber. In leh lo an nei lova, luahman chawia in luah turin an rethei lutuk bawk. Bungrua sawi tur an nei lova, an hnathawh ber chu kut dawh leh mi bawlhhlawh paih zinga a hralh leh theih tur

Dr. Rohlua kan chan ta

[ 23 August, 2010 | 8 comments ]

A chanchin : Dr. Lalrohlua h/o Lalnuntluangi, Dawrpui hi Upa C. Rualhleia leh Chalzawni (Republic) te fa 8 zinga a palina niin. Mizoram buai kum 1966 January ni 4 khan Tachhip khuaah a lo piang a. Pa zaidam tak, thin nel, mi ze zawi raih mai, uluk leh muang changa thil ti thin mi a ni a. A naupan lai atanga mi in uluk, a pa zirtirna anga nungchang mawileh awmdan tha vawn tum tlat thin mi a ni a. Doctor anih anga amah pan thintute pawhin an sawi fo thin chu he a mize duhawm tak hi a ni a. Tunah hian Aizawl Civil Hospital-ah ENT Specialist niin a hun tawp thlengin hetah hian a thawk a ni.

Kum 1996 January ni 24 khan Lalnuntluangi d/o Lalhmingliana (Thanzauva & Sons), Dawrpui nen Republic Veng Presbyterian Kohhran Biak inah Kohhran Dan Thianghlimin an innei a. Fa 3 neiin tunah hian Dawrpui South-ah an cheng mek a ni. Bible-a a duh ber lai chu Johana bung 13:34 thu - ‘Hmangaihna Thu’ a ni a, a phak ang tawk tawka kohhran

Bengkherh leh Sazu Lip

[ 21 August, 2010 | 2 comments ]

Tunlaiah chuan bengkherh hnai liai luai-te an awm ta lova. Kan nuapan lai chuan bengkherh hnai leh hnap tawlh perpur-te an tam em em a. Dul a kiar lang mai bawk a. Rulhut leh natna hrik ei bang dam chhuak kan ni ber mai. Tunah zawng a hming pawh hriattur a vang ta! Mahse, ka sawi duh chu, “Kan personal health hi duh ai chuan kan la uluk lo deuh.” Beng, hnar, kap leh a vel te inbuala tihfai uluk hi a tul hle a ni.
Tin, sazu lip tha lo hi kan la hmu hnem em em mai a, hei hi nu mawhphurhna a ni. Naute a bualin a sazu a lip fai tur a ni. Tlemte ti lip mai loin a tawp rata lip sak thin tur a ni a, a beh a awm chuan silfai sak vek tur a ni. A then chu a kua a zim lutuk a, lip thei lote an awm bawk a. Heng ang hi chu sikul an kal hma (kum 5 hma) a tih fel sak vek tur. Tette atanga sazu lip thei lo chu an len hunah an buai thin a, nupui neih ngam loh phahte pawh an awm nual mai.

Tin, lip ngailo an nih chuan a chhunga beh hian Cancer a siam thei a, sazu cancer-te pawh a hlauhawm

Pu K. Khualluna kan chan ta

| 2 comments ]

Pu K. Khualluna hi 13th February 1939 khan Phullen khuaah alo piang a. Phullen khua-ah hian seilianin Lo neia eizawng thin an ni a, kum 1959 khan Aizawl-ah lo pem thla in, kum 1965 khan Dawrpui-ah hian a inbengbel a, Pi Lalringi (L) nen inneiin fa 6(Paruk), mipa 5 leh hmeichhia 1 an nei a, tu paruk a nei bawk a ni.
Dawrpui khawtlang pa hlun leh khawtlang tana a theihtawp chhuaha, inhmang thin a ni a. Politics-ah inhmang chhovin tuna an awmna hi Mizo Union-in an pek a ni a, Congress party zawm chho zelin ram leh khawtlang tana a theihna nasa tak hmangtu a ni. Dawrpui khawtlangah Congress party khaidingtu leh hruaitu hlun a ni. Mizoram Upa Pawl, Dawrpui Unit-ah Secretary hmasa ber dawttu a ni a, Dawrpui VC member hun rei tak alo ni tawh a, a hun lai hian Dawrpui khawtlang intin chhungkaw member list a bu-in an siam a, hetah hian amah hi a khaipa ber a ni.
Dawrpui Presbyterian Kohhran tana a theihna nasa taka lo hmang tawhtu a ni a. Tuna Dawrpui Biak in

Pi Lalzingi kan chan ta

[ 19 August, 2010 | 1 comments ]

Pi Lalzingi hi 1920-ah Hualtu khuaah alo piang a. A pa Chhunruma leh a nu Lianthangi an ni. A pa hi zirtirtu hmasate zinga mi anih avangin Aizawl-ah an lo pem a. A thih ni thleng hian a awm hlen ta a ni.

Pi Lalzingi hian khupthum a hmu a, tu 30 leh tuchhuan 51 a nei a. Nu chan chang takin mi harsa zawkte leh hna hnuai hnung thawkte a lo kil kawiin, a lo chiau au thin a, kha tih hunlai chuan mi harsate inpui a ni ve ngawt a ni. An in leh lo-ah hian tupawh an leng a, mi te leh lian pawh thliar hrang hauh lova kawm thin a ni.

Kum 2006 khan a tlusual palh a, hemi hnu hi chuan a pawn chhuak thei ta lo a ni. Pathianah lawmna leh thlamuanna nasa tak nei chungin thih sual pawh nei loin, hahdam takin ni 16 August, 2010 chawhnu 1:50 vel khan min kalsan ta a ni. Pi Lalzingi hi nu vanduai tak mai a ni, atu leh fate a sun tam hle chung pawhin vui ngai lovin Pathianah a lawm zel thin a ni.

David-a kan chan ta

| 1 comments ]

August ni 14, 2010 (Inrinni) khan Tv. David Dokima (31) s/o Neihi, Dawrpui West chu Mumbai-ah an Picnic-naah tuia chesualin a thi a. Mumbai Mizo Welfare ten buaipuiin Aug 16, 2010 (Thawhtanni) khan a ruang lo thlengin Dawrpui Thlanmualah vuiliam nghal a ni.

Champion Lawm

[ 18 August, 2010 | 12 comments ]

Dawrpui Branch KTP chuan August ni 9, 2010 (Thawhtan) khan Dawrpui Bial KTP Half Yearly Meet Intihsiaka Pakhatna (Hla @ Quiz) an nih chu ruai nen an lawm a, zan inkhawm pawh a lawmna hun atan hman a ni. Hetah hian an hruaitu hlui an kohhran huam chhunga awmte leh Saron leh Zarkawt Branch atangin an hruaitu thenkhatten an rawn hmanpui bawk a.

Inkhawm service zawh hian Biak in compound-ah a bika ruat Programme Specialist rualten an ruahman ang takin intihhlimna hun hman a ni a, a tawpah TUI hmanga infiamna neih a ni a, an la tih ngaihloh thil anih avangin member telte chuan nuam an ti hle a. 'Heng zawng zawngah hian Pathian ropui ber se, engpawh kan tih apiang Amah (Pathian) ropui nan ni zel rawh se' tiin hun an khar a ni.

Thyroid

| 1 comments ]

Thyroid hi Mizo tawngah a awm chiah lo a, Awrpuar kan ti mai thin a, tunlai thangtharte phei chuan awrpuar pawh an hmu ngai meuh tawh lo ang. Awr a puar na chhan chu Iodine tlak chham vang a ni a. Pathian hian kan tui in turah a tawk chauh a lo dah a. Mahse khaw thenkhatah chuan Iodine a tlem lutuk vanga awrpuar nasa lutuk khuate tun hma chuan an awm thin a. Tunah Iodine chi (Iodised Salt) kan ei ta a, hei hian Mizoramah awrpuar a um bo zo ta ani. Kan naupan lai chuan awrpuar hi an tam em em a, a len lutuk chauhin mak kan ti thin.

Hemi awrpuar hi taksa tibuaitu ber ani lova. Amahah hian taksa pangngai taka awm tirtu ‘Hormone’ a awm a, chu chu tun laia kan buaipui ber chu a ni ta a ni. Thyroid hormone a tlem emaw a tam lutuk emaw chuan taksaah chi hrang hrangin a lo lang thin a, a changin lum ti reng mai te, thlan tla buan buan mai te, ruhna sup sup mai te, mit pawng hlet hluk te, lei tawt te, mi lum tih laia vawt lo ti reng mai te, tha khur der der te, hai hawt te, lungphu diklo te, chi hrang hrangin a lang thei a. Tunlai kan nun dan en hian Diabetis, BP sang leh Thyroid Function tha lo eng ber emaw nei kan tam tih a hriat a, kum 1-a vawikhat tal in check-up a, Thyroid function a tha em tih hriat ve a tha.

Hmeichhiaah phei chuan thi neih thlengin a ti buai a, hmai a bawl duh bawk a, a chang leh chauh ngawih ngawihte an nei thin. Tin fa an neih pawhin an thang thei lo a, an chen beh em em thei a, an tawi duh bawk. Nau chhiat te a awl bik a ni. Ruhseh nei ang maiin taksa leh ruhte a na then thum thei a, chuvangin vawi khat na na chu hetianga buai chuan Thyroid function lo test tir la, a enkawl a harsa lo.
- Dr Thangchungnunga, MS (Ortho)

DSST-in Dawrpui ti hmingtha

[ 07 August, 2010 | 7 comments ]

July 26-31, 2010 chhunga CSIR North East Institute of Science & Technology (NEIST) huaihawta Jorhat-a neihah Dawrpui School of Science & Technology (DSST) aiawh a tel C. Malsawmkima leh Lalawmpuii te chu PAKHATNA ve ve an ni.

Science Elocution hmanga inelna-ah hian Team 16 an tel a, DSST aiawha tel C. Malsawmkima leh Lalawmpuii te hian thupuiah ‘Cloning’ tih an hmang a, V. Lalremmawia leh Lalhmangaihzuali ten “Black Hole” tih hmangin PAHNIHNA an ni bawk. An zirtirtu Christ MS Dawngkima chu Best Teacher-ah thlan a ni bawk. Zirlai thiam tak tak zinga hetiang dinhmun an hauh thei hi kan lawmpui e. School tihmingtha an nih mai bakah Dawrpui an chawimawi a, kan chhuang em em a ni.

Vitamin D

| 3 comments ]

Tunlaia Ozone pawp leh nizung natna kan ti ta sek mai hi a chhan tam tak a awm thei a. Vitamin D hi kan chaw eiah tlem tlem kan ei tel a. A tam ber chu nizung atanga kan hmuh a ni a. Kan naupan lai chuan kawr ban bul hak chin leh chin loh te hi a invar hleih em em thin a. Nisa hnuaiah kawr ha mang loin hna kan thawk a, nizung natna vei kan awm pawh ka hre lem lova, tuna taka nizung natna ni ta deuh ber mai chu a chhan i han zir dawn teh ang :

A hmasa berah chuan nisa hnuaiah (khawpui mite bik) chu kan awm ngai ta meuh lo a. Nileng zankhuain Cement puk chhungah kan awm a, kan chhuah leh motor chhungah air condition-ah te a ni leh mai a. Ni eng hnuaiah kan awm tlem em em mai a, ni sa hnuaia kan awm dawn lahin sunblock ointment kan intat khat leh tlat bawk si a. Hei hian ni zung atanga kan vitamin D neih tur hi kan neih loh phah nasa em em a ni tih chu a hriat mai a. Nausen pianghlimte phei chu nitin ni engah rei vaklo pho chhuah ziah hi tih dan tur a ni.

Vitamin D hi kan taksa tan hian mamawhna a tam em em a, a bikin vun leh ruh atan hian a ngai nasa a. Kan ei leh in pawh kan uluk ve deuh chu a ngai dawn a ni. Tin, naupang an kal theih hma hauhin pheikhawk kan bun tir a, an kal theih hnuah pawh an bun ta reng a, hei hian kan taksa a magnetic field lei hipna in thisen luang leh tihrawlte siam tha turin kelawnga lei rah hi a tha em em a. Theih chu nise, naupang pawh puilting pawh nitin darkar chanve tal hi chu lei pangngai emaw duhthusam chuan phaitual hnim leiah kal thin thei ila, kan hrisel deuh ngei ang. Kan vel boruak leh magnet hipna hian min control nasa em em a. Ruhsehte phei chu khawdur tur te, ruah sur tur te an sawilawk thei reng a ni.
Vitamin D kan tlakchham hian natna tam tak a awm tir phah tih ilo hria ang u.
- Dr Thangchungnunga, MS (Ortho)